Pomoc psychologiczna dla ludzi w podeszłym wieku
„Każdy powinien mieć kogoś, z kim mógłby szczerze pomówić, bo choćby człowiek był nie wiadomo jak dzielny, czasami czuje się bardzo samotny"
Zespół
Małgorzata Bajor-Wocial
Wojciech Hańbowski
Iwona Jóźwiak
Katarzyna Niemczuk
Do niedawna dominował pogląd, że pomoc psychoterapeutyczna dla ludzi borykających się z problemami starzenia ma bardzo ograniczone zastosowanie. Również i w tej chwili wiele przejawów depresji związanych z utratą zdolności zawodowych, śmiercią bliskich osób, chorobami somatycznymi i świadomością zbliżającego się końca życia jest traktowanych jako objaw demencji, która może w być modyfikowana w bardzo ograniczonym zakresie farmakologicznie.
Doświadczenia pracy psychoanalitycznej udowadniają, że czasami nawet krótki okres konsultacji pozwala wielu ludziom borykającym się ze swoim starzeniem lub starością zrozumieć, to jak utrata bliskich i własnych możliwości paraliżuje normalne funkcje intelektualne, percepcyjne i uczuciowe, które mogą być reaktywowane w trakcie procesu terapeutycznego.
Hanna Segal w opublikowanym w 1958 roku artykule „Lęk przed śmiercią: uwagi o analizie mężczyzny w podeszłym wieku” po raz pierwszy opisała przebieg pracy z siedemdziesięcioletnim pacjentem, którego życie zostało sparaliżowane lękami powiązanymi z dawnymi traumami. W trakcie intensywnej pracy z Segal pacjent odzyskał wiele swoich zdolności, które pozwoliły mu przeżyć godnie i spokojnie resztę życia.
W tej chwili psychologiczna i psychoterapeutyczna pomoc dla ludzi w okresie starzenia się jest już coraz częściej stosowana, a na konferencjach psychoanalitycznych pojawiają się regularne doniesienia z przebiegu pracy klinicznej.
Caroline Garland, opisując pracę terapeutyczną z wielopokoleniową grupą podniosła znaczenie transcendencji w godzeniu się z własnym przemijaniem, śmiertelnością. Garland zauważyła, że przekazywanie przez osoby starsze mądrości i doświadczenia młodszym uczestnikom grupy, łagodzi lęki związane ze starzeniem się i przynosi doświadczenie trwania w umysłach innych ludzi.
Instytut Studiów Psychoanalitycznych im. Hanny Segal podjął inicjatywę, która pozwoliła potwierdzić powyższe wnioski. W ramach Programu Pomocy Psychologicznej dla Ludzi w Podeszłym Wieku, od stycznia do lipca 2014 poprowadzono półroczną grupę terapeutyczną dla pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej w Sopocie.
Najbardziej poruszającym i spektakularnym efektem tej pracy było ustąpienie objawów otępienia u 91-letniego pacjenta, który „ożył”, gdy został wysłuchany, zrozumiany i zaangażował się w kontakty w grupie. Spostrzeżenie kwitnącej magnolii za oknem upewniło go w tym, że życie odradza się w odwiecznym cyklu (wieczność natury) i pozwoliło nabrać przekonania, że zostawia coś, co będzie trwało również po jego śmierci. Jego relacje z terapeutkami, wspomnienia, które im powierzył, wzruszenia, których im dostarczył mógł traktować jako część siebie pozostawianą w trwającym świecie.
W ramach Programu Pomocy Psychologicznej dla Ludzi w Podeszłym Wieku, Instytut prowadzi również konsultacje dla pacjentów oraz warsztaty szkoleniowe dla specjalistów pracujących ze starszymi pacjentami.
Warsztaty szkoleniowe dla specjalistów pracujących z pacjentami w wieku podeszłym mają charakter superwizji przypadków oraz studiowania zagadnień teoretycznych i doniesień klinicznych. Kontakt w sprawie terminów z koordynatorem programu, lub na stronie ISPHS w zakładce aktualności. Istnieje również możliwość superwizowania pracy z pacjentem w podeszłym wieku u członków zespołu.
Niektóre pozycje z literatury przedmiotu:
- Davenhill, R. (2007). Looking Into Later Life. A Psychoanalytic Approach acji to Depression and Dementia in Old Age. London: Karnac.
- Dresner, O. Żałoba i utrata w cyklu życia na podstawie Księgi Rut.
- Garland, C. (2007). „Tragical-comical-historical-pastoral”: groups and group therapy In the third age. W: R., Davenhill, Looking into Later Life. A Psychoanalytic Approach To Depression and Dementia in Old Age. London: Karnac.
- Hańbowski, W. (2013). Starzenie się mężczyzny. W: W. Hańbowski, Tożsamość psychoanalityka (s. 173-191). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Segal, H. (2006). Lęk przed śmiercią: uwagi o analizie mężczyzny w podeszłym wieku. W: H. Segal, Teoria Melanie Klein w praktyce klinicznej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Sprawdź jak możemy Ci jeszcze pomóc
- Psychoterapia psychoz i depresji
- Psychologiczna pomoc okołoporodowa
- Psychoterapia dzieci i młodzieży