KONFERENCJA ISPHS

CZŁOWIEK, KLIMAT, ŚRODOWISKO

Warszawa, 3 czerwca 2023

Najciemniejsze czasy dla nas nie są czasami bez światła.

To są czasy bez woli.

Wołodymyr Zełenski, z orędzia Noworocznego 2023  

Drodzy, Szanowni, Koleżanki i Koledzy, Uczestniczki i Uczestnicy Konferencji

Powyżej przytoczyłam słowa Prezydenta Ukrainy, którymi Sally Weintrobe rozpocznie swoje wystąpienie „Refleksje nad narastającym szaleństwem” na tegorocznej Konferencji ISPHS. Uważam, że słowa te są dobrym mottem całej konferencji. Sally od lat, niestrudzenie, mówi o naszym stosunku do kryzysu klimatycznego. Zadaje pytania: w jaki sposób myślimy o naszej roli w tym kryzysie, jak radzimy sobie z przytłaczającymi nas uczuciami, czego potrzebujemy, by wesprzeć uważne myślenie i powstrzymać naszą destrukcyjność?  W swoim referacie będzie mówić o dwóch formach impasu. Pierwszy jest napędzany przez patologiczną organizację typu psychopatycznego, zasilaną narcystycznymi roszczeniami, która blokuje ruch w kierunku akceptacji realnych ograniczeń. Drugi jest tragiczną konsekwencją tego pierwszego. W miarę narastania szkód praca nad poczuciem winy, żałobą i traumą staje się coraz trudniejsza i często blokowana. „Narastające szaleństwo” odnosi się do tragicznych skutków obu rodzajów impasu dla umysłu i świata.

David Bell w swoim referacie „Psychoanalityczne refleksje nad warunkami możliwości ludzkiej destrukcyjności” podejmuje temat wojen. Analizując różne konflikty zbrojne odnosi się warunków możliwości Kanta, które wg Bella tworzą podstawę do wybuchu takich ekstremalnych zniszczeń. Zaczynając od kluczowych artykułów Freuda, które odnoszą się do złego stanu naszej „cywilizacji”, przechodzi do rozważenia wkładu ze strony szkoły kleinowskiej (zwłaszcza Money-Kyrle i Segal). Swoje wystąpienie kończy cytatem z Arendt:

„W obliczu horroru obozów i gułagów nie możemy powiedzieć: Dzięki Bogu, że ja nie jestem taki. Raczej ze strachem i drżeniem zdajemy sobie sprawę, do czego zdolny jest człowiek – i to właśnie jest warunkiem wstępnym nowego myślenia politycznego. Takie osoby nie będą funkcjonariuszami zemsty. Jedno jest pewne: na tych i tylko na tych, którzy są przepełnieni autentycznym strachem przed nieuniknioną winą rodzaju ludzkiego, można polegać, że podejdą do walki nieustraszenie, bezkompromisowo, wszędzie przeciwko nieobliczalnemu złu, jakie ludzie są w stanie wyrządzić.”

Wreszcie Julian Lousada w wystąpieniu „Osiadanie na laurach: ucieczka w odrętwienie” opisze mechanizm zaniechania polegający na popadaniu w (nieadekwatne) samozadowolenie – mechanizm podstępny, uwodzący i ogłupiający, powodujący niezauważalnie i powoli postępujące destrukcyjne zmiany w jednostkach oraz grupach.

Mam nadzieję, że spotkamy się 3 czerwca w Warszawie i że uznają Państwo, że było warto.

Przewodnicząca Komitetu Naukowego Konferencji

Agnieszka Hańbowska